W sobotę 14 maja 2016 roku w domu opieki Wawel Villa w Mississaudze odbyły się uroczystości upamiętniające 72-lecie Bitwy o Monte Cassino. Wzięli w nich udział, attache wojskowy ambasady RP w Ottawie Cezary Kiszkowiak z małżonką oraz prezes Kongresu Polonii Kanadyjskiej Teresa Berezowski. Byli również weterani, a wśród nich troje, którzy brali udział w walkach: kawaler orderu Virtuti Militari Zbigniew Gondek, Helena Choroszy z korpusu pomocniczego pań, oraz z Jan Gregalis, który był w 2 Batalionie Strzelców Karpackich 3DSK i uczestniczył w walkach między innymi pod Monte Cassino , Anconą i Bolonią.
Ponieważ wiał silny zimny wiatr uroczystości pod pomnikiem na zewnątrz po złożeniu wieńców i Apelu Poległych szybko przeniesiono do środka, do sali gdzie prezentowano część zbiorów Muzeum Orlińskiego, które ma swą siedziebę w Wawel Villa. Uhonorowano wszystkich kombatantów, ale również dzieci i wdowy po żołnierzach, uczestnikach bitwy. Odśpiewano hymn Brygady Karpackiej, a na zakończenie “Czerwone maki”. Pułkownik Kiszkowiak, mówił o pielęgnowaniu tradycji II Korpusu, gen. Andersa i Monte Cassino we współczesnym wojsku polskim, a także o kanadyjsko-polskim braterstwie broni i coraz ściślejszej współpracy wojskowej kanadyjsko-polskiej. Prezes Berezowska poinformowała, że na wniosek kancelarii prezydenta RP wystosuje pismo do premiera Trudeau w sprawie poparcia polskiego stanowiska podczas najbliższego szczytu NATO w Warszawie.
Pod koniec części oficjalnej prezentacje w języku angielskim o Monte Cassino oraz kontekście politycznym i historycznych tej biitwy przedstawił prof. Henryk Radecki (wyszedł z gen. Andersem z Rosji, a następnie latał w RAF). Uroczystości zakończyło wspólne wspominanie przy tradycyjnej wojskowej grochówce, a także zwiedzanie muzeum Orlińskiego. Płk Kiszkowiak, był w nim po raz pierwszy.
Pokolenie uczestników Bitwy powoli odchodzi na wieczną wartę, dlatego wielokrotnie podkreślano konieczność przejęcia pałeczki i zachowania pamięci przez młodszych.
Obszerną relację filmową z obchodów można zobaczyć na kanale telewizyjny GoniecTv Toronto Zapraszamy.
(ak)

W poniedziałek przed południem Prezydent RP złożył wieniec na jedynym polskim cmentarzu wojskowym w Ameryce Północnej w Niagara-on-the-Lake w Ontario, kilkadziesiąt kilometrów od wodospadów Niagara, gdzie spoczywają polscy ochotnicy zmarli w trakcie szkolenia przed wyruszeniem na fronty I wojny światowej we Francji.

Prezydenta Dudę witali rekonstruktorzy drha Andrzeja Kawki, dzieci z polskiej szkoły w St.Catharines i okoliczni mieszkańcy. Prezydentowi towarzyszył polski attache wojskowy płk Krzyszkowiak. Był też przewodniczący ontaryjskich "strzelców" Komendant Grzegorz Waśniewski.

Prezydent jako pierwszy polski polityk uczcił pamięć żołnierzy, ochotników, którzy w obozie przygotowywali się, by zasilić polską armię podczas pierwszej wojny światowej.

Prezydent powiedział, że jest to jedyny w całej Ameryce Północnej polski cmentarz wojskowy. Dziękował tym, którzy tym cmentarzem się opiekowali, władzom miejskim. - To świadectwo dobrych relacji polsko-kanadyjskich. To niezwykle ważne – dodał polski prezydent.

Na Polskim Cmentarzu Wojskowym spoczywa 25 żołnierzy, którzy zmarli z powodu epidemii.

Prezydent przekazał flagę RP opiekunom cmentarza. Przypomniał, że 2 maja, w Dniu Flagi oraz Dniu Polonii i Polaków za Granicą przekazywał flagi dla instytucji, które czynią wiele dla polskości poza granicami. Taką samą flagę przekazał opiekunom Polskiego Cmentarza Wojskowego.

- Bardzo się cieszę, że po tym jak pan premier Justin Trudeau objął urząd, ja jestem pierwszym prezydentem, który się tu w Kanadzie z nim spotka – powiedział prezydent polskim dziennikarzom. Dodał, że spotka się także z Gubernatorem Generalnym Kanady Davidem Johnstonem oraz parlamentarzystami, a także żołnierzami kanadyjskimi, którzy pełnili służbę w Polsce. Podkreślił, że z kanadyjskimi politykami będzie rozmawiał o zbliżającym się szczycie NATO oraz relacjach gospodarczych. Jak zaznaczył, liczy, że wizyta w Kanadzie wzmocni polsko-kanadyjskie relacje. - Liczę również na intensyfikację współpracy wojskowej pomiędzy Kanadą a Polską. Liczę na to, że będzie też zwiększona obecność sojusznicza wojsk kanadyjskich w Polsce, większa niż obecnie – podkreślił - donosiła PAP.

Polski prezydent wierzy - jak powiedział - że jego wizyta przyniesie szerokie korzyści m.in. w zakresie wzmacniania bezpieczeństwa naszej części Europy oraz dalszego rozwoju gospodarczego. - Ostatnie lata to bardzo dynamiczny wzrost polskich inwestycji w Kanadzie. Myślę o Orlenie, o KGHM – mówił prezydent. Dodał, że wzrost wzajemnych polsko-kanadyjskich obrotów w 2015 r. wyniósł 14 proc. w stosunku do wcześniejszych danych. (PAP)

Prezydencka para udała się następnie do parku u ujścia rzeki Niagara do jeziora Ontario, gdzie goście rozmawiali z Polakami mieszkającymi w okolicy, a następnie pojechała zobaczyć wodospad Niagara.

fot. Andrzej Jasiński

        W poniedziałkowe popołudnie Prezydent RP Andrzej Duda spotkał się z Polakami w kościele p.w. św. Maksymiliana Kolbego w  Mississaudze, gdzie dziękował rodakom, że nie zapominają „o wielkim dziedzictwie, któremu na imię Polska”. Andrzej Duda mówił, że wdzięczny jest też za to, że Polacy w Kanadzie są doceniani jako ludzie rzetelni i pracowici. Polonia zgromadzona w kościele p.w. św. Maksymiliana Kolbego przywitała Prezydenta okrzykami: „Andrzej Duda wszystko się uda!”, „Nasz prezydent!”. Proboszcz parafii o. Janusz Błażejak zaznaczył, że po raz pierwszy gości ona polskiego prezydenta. Podkreślił, że parafia licząca 40 tys. osób jest największą polską wspólnotą wiernych poza granicami kraju. Prezydenta witano owacyjnie. Proboszcz Janusz Błażejak przywitał prezydencką parę chlebem i solą. Prezydentowi odśpiewano na wejściu „Sto lat”, a spotkanie w kościele zakończyło „Boże coś Polskę”.

        Z kolei podczas spotkania z rodakami w Polskim Centrum Kultury im. św. Jana Pawła II zaznaczył, że wielką zasługą Polonii jest, że Kanada jako pierwsza ratyfikowała protokół akcesyjny Polski do NATO. Mówił, że wsparcie jest Polsce nadal potrzebne, „nie tylko, by Polska była w NATO, ale i NATO było w Polsce”.

        Podkreślał, że Polacy za granicami kraju są najlepszymi ambasadorami RP. - Wystawiacie świadectwo Polsce i polskości - podkreślił Prezydent. Andrzej Duda dziękował rodakom także m.in. za pilnowanie dobrego imienia Rzeczypospolitej.

        Wcześniej prezes Polonii świata Jan Cytowski podziękował Prezydentowi za zwrócenie uwagi na jedność narodu polskiego, tego zamieszkałego w Kraju i tego mieszkającego poza granicami.

        Prezes Kongresu Polonii Kanadyjskiej Teresa Berezowska, przemawiając, zapraszała Prezydenta następnym razem na dłużej, stwierdzając, że chętnie zabrałaby Pierwszą Damę na zakupy.

        Poniżej zamieszczamy spisane z taśmy obszerne fragmenty wystąpienie Prezydenta Andrzeja Dudy w Centrum Kultury Polskiej im. Jana Pawła II.

***
         (...) Szczególnie dziękuję za organizację tego spotkania, bardzo dla mnie ważnego i też i wzruszającego. Dziękuję i Panu Przewodniczącemu, i Pani Prezes za te piękne słowa o Polsce, o polskości tu, w Kanadzie, ale też za piękne słowa o Państwa związku z Kanadą, bo to niezwykle ważne. Niech jednym z wielkich świadectw tego, kim Państwo w Kanadzie jesteście i jacy w Kanadzie jesteście także dla Kanady, będzie to, że Kanada nie tylko wspierała Polaków w dążeniu do suwerenności w czarnych latach komunizmu, ale była pierwszym państwem, które dokonało ratyfikacji protokołu przyjęcia Polski do NATO. To był ważny krok, który naprawdę postawił nas wreszcie na Zachodzie, nie tylko mentalnie, bo zawsze należeliśmy do wspólnoty Zachodu, do wspólnoty cywilizacji judeochrześcijańskiej.

        Dziękuję wam za to, że jesteście lojalni wobec kraju zamieszkania. (...) A to oznacza, że także i Polska, z której wyszli, czasem tylko w sensie tylko korzeni rodzinnych, bo urodzili się poza granicami, tu, w Kanadzie czy gdzie indziej, że Polska jest także takim państwem i partnerem, które jest uczciwym, które jest lojalnym, z którym można się umówić i umowa zostanie dotrzymana. Dziękuję Państwu za to świadectwo.

        Tak jak powiedziałem 2 maja, kilka dni temu przed Belwederem. Jesteście Państwo najlepszymi ambasadorami Rzeczypospolitej, dlatego że działacie rzeczywiście wśród społeczeństwa, wśród jego elity, wśród jego wszystkich warstw i wystawiacie świadectwo Polsce i polskości. Doskonałe świadectwo.         

        Dziękuję wszystkim organizacjom - jest ich bardzo wiele - 270 tutaj w Kanadzie, co pokazuje także, jak Państwo jesteście prężni, jak ogromnie jesteście zaangażowani w budowanie tego życia polskiego, polonijnego, wspólnotowego. To Kongres Polonii Kanadyjskiej, to Związek Polaków w Kanadzie, to Związek Narodowy Polski, to Związek Harcerstwa Polskiego poza granicami oddział w Kanadzie, to Federacja Polek, to wiele innych związków, które tutaj działają. Wszystkie działają dla polskości i dla Polski przez wiele, wiele lat. Jak do tej pory - jak powiedziałem przed chwilą - z naprawdę bardzo dobrym skutkiem, także tym politycznym dla Rzeczypospolitej, co dla mnie, jako polityka, jest niezwykle istotne. Dziękuję Państwo za to ogromnie i proszę o jeszcze.

        Wiem, że dacie radę, pokazaliście już nie raz, że dacie radę. Dlatego proszę o jeszcze, bo Państwa wsparcie nadal jest nam potrzebne. Nadal jest potrzebne Polsce, także w tych kwestiach związanych z polityką, także w kwestiach związanych z umacnianiem pozycji Polski w NATO, z tym, żeby nie tylko Polska była w NATO, ale żeby NATO było w Polsce. Będę jutro o tym rozmawiał z Panem Premierem i będę potem rozmawiał także z Panem Gubernatorem. To są dla nas rzeczy niezwykle ważne, rzeczy, które się będą decydowały w najbliższym czasie, bo jak Państwo pewnie wiecie, w tym roku w Warszawie, dosłownie za półtora miesiąca, odbędzie się szczyt NATO. Dla nas niezwykle istotny, który może mieć ogromne znaczenie dla bezpieczeństwa Polski w przyszłości. I wierzę w to, że to ogromne pozytywne znaczenie dla bezpieczeństwa Polski i Polaków będzie miał, dla zacieśnienia także więzów w ramach Sojuszu Północnoatlantyckiego. To niezwykle istotne i proszę Państwa, żebyście to wsparcie także tutaj, w Kanadzie, nam dawali. Bo dziś atmosfera współpracy pomiędzy władzami Polski i Kanady jest bardzo dobra. Rozwija nam się współpraca polityczna, rozwija nam się współpraca gospodarcza. Kanadyjscy żołnierze są w tej chwili w Polsce, ale jest i szansa na zwiększenie ich obecności. Jest szansa na to, żeby Kanada także pod względem militarnym, sojuszniczym była w Polsce bardziej aktywna i bardziej obecna. Zabiegamy o to i prosimy Państwa o wsparcie w tym zakresie. Jest ono nam potrzebne.

        Dziękuję wszystkim Państwu, wszystkim tym, którzy organizują życie społeczne, życie kulturalne Polaków i Polonii tutaj, w Kanadzie. Bardzo serdecznie za to dziękuję. Dziękuję wszystkim tym, którzy organizują w Kanadzie polskość w znaczeniu jej budowania, gruntowania wśród najmłodszych i wśród młodzieży. Myślę przede wszystkim o szkołach, szkołach, w których uczy się po polsku, w szkołach, w których uczy się języka polskiego, w szkołach, w których uczy się polskiej historii. Dziękuję organizatorom tych szkół i dziękuję wszystkim polskim nauczycielom. Robicie Państwo wspaniałą pracę, po to żeby Polacy, będący Kanadyjczykami, pozostali zarazem Polakami. To niezwykle ważne i za to wspaniałe dzieło dziękuję.

        Wielokrotnie już o tym mówiłem. Rzeczywiście tak jak Pan Przewodniczący powiedział, w różnych krajach. Mówiłem również, że będę chciał wykonać, żeby Polska, poprzez moje ręce, jako prezydenta, jako tego, któremu przysługuje m.in. inicjatywa ustawodawcza, wykonała wobec młodych ludzi poza granicami, młodych Polaków i ich nauczycieli, jakiś gest. I ten gest jest realizowany. 2 maja, w święto Polonii i Polaków za granicą, przekazałem na ręce marszałka Sejmu Pana Marka Kuchcińskiego projekt ustawy, który przewiduje, że wszyscy polscy uczniowie uczący się w szkołach, nie tylko tych przy placówkach dyplomatycznych, ale wszystkich, przy parafiach, organizowanych przez różnego rodzaju stowarzyszenia czy przy oddziałach polskich w szkołach poza granicami, będą mieli legitymacje szkolne i pod tym względem będą zrównani z uczniami w Polsce. Będą mieli w Polsce takie same prawa jak uczniowie, którzy uczą się w kraju. Może to tylko gest, bo przede wszystkim zniżka na komunikację, miejską czy kolejową. Oczywiście tak, dla kogoś, kto dobrze zarabia, może to nie mieć żadnego znaczenia. Ja powiem tak - każdy cent się liczy, każdy grosik też. Ale tak naprawdę nie w tym rzecz. Rzecz polega na tym, żebyście i Państwo tutaj i oni tutaj, kiedy przyjadą do Polski, czuli, że są po prostu polskimi uczniami, że są polskimi uczniami, że są w swoim kraju, kraju, który ich dostrzega i pamięta o nich. To samo dotyczy polskich nauczycieli, dokładnie te same regulacje są przewidziane dla polskich nauczycieli.

        Co więcej, przygotowuję w tej chwili drugą ustawę - oczywiście robię to w konsultacji z Panią Minister Anną Zalewską, robię to w konsultacji także i z Ministrem Spraw Zagranicznych - ustawę, która, mam nadzieję, poprawi możliwości uczenia języka polskiego i historii Polski i poprawi status nauczycieli polskich pracujących poza granicami. Jesteśmy w trakcie prac. Niedługo, mam nadzieję, je dokończymy i kolejna ustawa trafi do Sejmu.

        Wierzę, że zostanie szybko i sprawnie uchwalona, bo to są te rozwiązania, które są nam potrzebne. Przez wiele lat to Rzeczpospolita i Polacy w Polsce od Państwa otrzymywali. Otrzymywali wsparcie, nie tylko to duchowe, ale przez wiele lat także bardzo wiele wsparcia materialnego. Chociażby w tych czasach, kiedy Polska nie była prawdziwie wolna. Nawet w ostatnim czasie, nie tak dawno, w okresie komunizmu przecież, ile Państwo wysłaliście do Polski darów, ile Państwo wysłaliście pomocy. Tej bezpośredniej pomocy, w paczkach, przywożonej do Polski. Polska zawsze, i Polacy przede wszystkim, zawsze mogli liczyć na swoich rodaków poza granicami. To wyście wtedy tę wielką wspólnotę budowali. To poczucie tego, że jesteśmy razem, że o nas pamiętacie.

        Dziękuję za to wszystko i mam nadzieję, że chociaż na razie takimi drobnymi gestami Polska będzie mogła też pokazać, że pamięta o Was.

        Dziękuję Wam za wszystko, co tutaj, w Kanadzie, robicie. Dziękuję za ten piękny cmentarz hallerczyków, polskich żołnierzy. Niewielki, ale jakże znaczący, jedyny polski cmentarz wojskowy w Ameryce Północnej. Że tak pięknie go utrzymujecie, że jest taki zadbany. Dziękuję za to także i władzom Kanady i władzom lokalnym, że kultywują jak gdyby tę wspólność idei wolności, z którą wtedy przyjęli młodych chłopaków, przyjeżdżających z Kanady, z innych miejsc, przyjęli młodych chłopaków ze Stanów Zjednoczonych, którzy tu przyjechali dla lepszego życia, ale stwierdzili nie, wstąpię do polskiej armii, pojadę wskrzesić Polskę, choćby za cenę życia. Niektórzy z nich tutaj zmarli i na tym niewielkim cmentarzu zostali pochowani. Dziękuję, że Wy o nich pamiętacie, dziękuję, że pamięta o nich Kanada. To także jest wielkie świadectwo przyjaźni.

        Szanowni Państwo, dziękuję, że pilnujecie Polski i pilnujecie polskich spraw. Dziękuję, że pilnujecie dobrego imienia Rzeczypospolitej. Wiem, że bardzo się o to staracie, wiem, że żadnego naruszenia dobrego imienia Rzeczypospolitej, co niestety się zdarza, nie pozostawiacie bez reakcji. Jestem za to ogromnie wdzięczny.

        Na zakończenie, chciałem Państwu życzyć wszelkiego powodzenia. Jest wśród Was bardzo wielu takich, którzy osiągnęli sukces tu, w Kanadzie, którzy są w pewnym sensie także i w związku z tym dumą tego państwa, ale dziękuję Wam wszystkim za to, że pamiętacie o Polsce i pamiętacie o tym, że jesteście członkami tej naszej wielkiej wspólnoty, tych 20 milionów niestety poza granicami Rzeczypospolitej i tych 38 milionów w Polsce. Ja bym chciał, żebyście wszyscy przyjechali, no ale... jestem realistą. Jestem realistą i wiem, że nie wszyscy przyjadą, niektórzy tutaj już mają swój dom, niektórzy tu mają swoje rodziny. Ale zapraszam do Polski, zapraszam do tego, żeby mieszkać tak trochę w Kanadzie, trochę w Polsce. Zapraszam też do tego, żeby inwestować w naszym kraju i żeby zachęcać do inwestowania w Polsce waszych wspólników, współpracowników, przyjaciół, sąsiadów, Kanadyjczyków. Że warto, że Polska jest krajem, gdzie są uczciwi ludzie, że Polska jest krajem, który rozwija się, i to rozwija się coraz bardziej dynamicznie, że jest krajem, który będzie się rozwijał jeszcze dynamiczniej. Bo głęboko w to wierzę, że tak będzie.

        Serdecznie Państwa pozdrawiam jeszcze raz. Dziękuję za to wspaniałe przyjęcie. Proszę, żebyście Państwo trzymali kciuki za Polskę i trzymali kciuki za tych, którzy dzisiaj rządzą i starają się, żeby w Polsce działo się jak najlepiej. Proszę, żebyście Państwo trzymali te kciuki jedną ręką, a drugą żebyście pomagali. Bardzo dziękuję jeszcze raz.

        Szanowni Państwo, niech Pan Bóg błogosławi wszystkich Polaków i wszystkich tych, którzy żyją tutaj, mając polskie pochodzenie, w Kanadzie. Pozdrówcie Państwo i przekażcie wyrazy szacunku swoim rodzinom, swoim przyjaciołom, swoim znajomym, także tym rodowitym Kanadyjczykom. Bardzo serdecznie dziękuję jeszcze raz.

***

        Wizytę w Centrum zakończyły rozmowy i fotografowanie się z Polakami.
       

Uroczystości upamiętniające 225 rocznicę uchwalenia Konstytucji 3 Maja, zorganizowane przez Okręg Toronto Kongresu Polonii Kanadyjskiej, odbyły się w niedzielę 8 maja 2016.

O godz. 11:00 w kościele Św. Stanisława Kostki odprawiona została msza św. w intencji Ojczyzny. Polskie flagi przed kościołem, sztandary polonijnych organizacji, Rycerze Kolumba, liturgia czytana przez harcerstwo i pieśni patriotyczne w wykonaniu chóru, podkreśliły historyczną intencję uroczystości. Odprawiający mszę św. o. Ryszard Kosian OMI przypomniał w homilii dzieje Polski chrzescijańskiej od chrztu w 966 r. poprzez wieki wielkich ideałów wyrażanych w polskiej literaturze, malarstwie i muzyce, historyczne zwycięstwa i wielkie postaci aż do sw. Jana Pawła II i kardynała Stefana Wyszyńskiego. Zakonczył: Jeszcze Polska nie zginęła póki my wierzymy.

Z powodu deszczu, w tym roku oficjalne uroczystości nie odbyły się pod budynkiem Parlamentu Ontaryjskiego, lecz w domu SPK.

Po wprowadzeniu sztandarów przez komendanta Krzysztofa Tomczaka, odśpiewaniu hymnów państwowych z udziałem chóru Novi Singers, gości przywitał prezes KPK OT Juliusz Kirejczyk W swoim wystąpieniu mówił o znaczeniu Konstytucji 3 Maja, jako pierwszej w Europie XVIII-tego wieku próby zakończenia tzw. demokracji szlacheckiej i rozszerzenia praw i wolności poza klasę rządzącą. Konstytucja była próbą wyeliminowania politycznej anarchii, zmiany sposobu rządzenia i naprawy systemu politycznego. Jednoczyła naród przez lata rozbiorów, inspirowała do walki o niepodległość, pomagała przetrwac lata opresji i doprowadziła do odzyskania przez Polskę niepodległości w listopadzie 1918 r.

Przedstawieni zostali goście honorowi, którzy wygłosili przemówienia. Deputy Speaker Soo Wong MPP odczytała list z życzeniami od Hon. Dave Levaca MPP Speaker Ontario. Jeff Yurek MPP przekazał życzenia od lidera konserwatystów Patricka Browna. Przewodniczący Rady Polonii Świata i wiceprezes KPK Jan Cytowski, nawiązując do roli jaką odegrala Konstytucja 3 Maja, podkreślił odpowiedzialność Polonii za obecną Polskę. Mamy prawo i moralny obowiązek zabierać głos w sprawach polskich i jednoczyć wszystkie siły, żeby Polska, zbudowana z wielkim wysiłkiem, była jaką jest dziś.
Stephen Flor dyrektor Polonii Polsko Amerykańskiej Western NY Division, przedstawił trudną drogę, która prowadziła ochotników do Niagara-on-the-Lake i do Błękitnej Armii, a wkońcu do wolnego kraju.
Obecny był Andrzej Ruta prezes ZG Stowarzyszenia Polskich Kombatantów, prezesi i członkowie wielu organizacji, młodzież w historycznych mundurach Armii gen. Hallera, weterani, harcerze, Koło Pań „Nadzieja” i po raz pierwszy chór „Nowi Singers”.

W tym uroczystynm dniu zostały wręczone odznaczenia kongresowe. Srebrną odznakę KPK otrzymalI: prezes Funduszu Dziedzictwa Polek w Kanadzie Łucja Stec i Komendant Placówki 114 Stowarzysenia Weteranów Armii Polskiej Krzysztof Tomczak. Złotą odznakę przyznano długoletniemu działaczowi Gminy 1 Związku Narodowego Polskiego Bartłomiejowi Habrowskiemu .

Krystyna Sroczyńska, Komisja Informacji KPK OT.